برنج قهوه ای که بعضا به آن برنج سبوس دار هم گفته می شود، همان برنج سفید می باشد با این تفاوت که پوست آن به صورت کامل گرفته نشده است. به بیان دیگر زمان برداشت شالی برنج از زمین کشاورزی، دانه‌ های برنج دارای پوسته ‌ای هستند که شلتوک نام دارد. شلتوک برنج سه لایه دارد، که برای تولید برنج قهوه‌ای فقط لایه اول پوسته جدا سازی می‌شود در صورتی که برای تولید برنج سفید هر سه لایه آن جدا سازی می‌گردد.

ویژگی و خصوصیات برنج قهوه ای نیکوان

شاید بارها شاهد بوده اید که افراد بیمار یا بیماران دیابتی بیشتر مایل به خرید برنج ایرانی قهوه ای می باشند. دلیل اصلی آن، خصوصیت و ویژگی هایی می باشد که برنج قهوه ای داراست.

ویژگی اصلی و خصوصیت بارز برنج قهوه ای ارزش غذایی و مواد مغذی موجود در آن است. به گونه ای که یک پیمانه برنج قهوه‌ای پخته شده دارای ۲۱۶ کالری، ۵ گرم پروتئین، ۲ گرم چربی و ۴۵ گرم کربوهیدرات است که ۳.۵ گرم آن فیبر می‌باشد. همچنین، این برنج ۱۲٪ از ویتامین ب ۱، ۱۵% از ویتامین ب ۳ و ۱۴% از ویتامین ب ۶ توصیه شده برای مصرف روزانه را برای بدن تامین می‌کند.

از دیگر مواد معدنی موجود در برنج قهوه‌ای می‌توان به منیزیم، فسفر و منگنز نیز اشاره نمود.

همه ی این موارد تنها بخشی از ویژگی های برنج قهوه ای می باشد. اما اگر بخواهیم تمامی خصوصیت های برنج قهوه ای را در یک جمله خلاصه کنیم، باید گفت این برنج تنها برنجیست که به علت داشتن خواص زیادش به تمامی بیماران دیابتی، مبتلان به بیماری های قلبی عروقی، افراد دارای اضافه وزن و … توصیه می شود.

خواص برنج قهوه‌ای 

۱. جلوگیری از دیابت با برنج قهوه‌ای

برنج قهوه‌‌ای برای افراد دیابتی و دارای قند خون بالا بسیار مفید است. زیرا شاخص گلیسمی (این شاخص به ما می‌گوید به طور مثال پس از صرف مقدار مشخصی از ماده غذایی خاص، قند خون به چه میزان افزایش خواهد داشته است) پایینی دارد، در نتیجه انسولین بدن را کاهش می‌دهد و موجب تثبیت قند خون می‌شود. در مطالعه‌ای که بر روی مقایسه‌ی بین برنج سفید و برنج قهوه‌ای صورت گرفته است نشان می‌دهد برنج قهوه‌ای سرشار از اسید فیتیک، فیبر و پلی‌فنول‌های ضروری است.

از آنجایی که این برنج یک کربوهیدرات پیچیده است، روند آزادسازی قند در آن به مراتب کندتر از برنج سفید صورت می‌گیرد و این امتیاز مهمی برای این برنج محسوب می‌شود؛ زیرا همان‌طور که می‌دانید کربوهیدرات‌های پیچیده قند خون را به کندی افزایش می‌دهند و تأثیرات مثبتی روی بدن دارند. انجمن دیابت آمریکا اعلام کرده است که برنج قهوه‌ای در مقایسه با برنج سفید انتخاب مناسب‌تری برای افراد دیابتی است چون نیاز‌های آنها به ویتامین‌های ضروری، فیبر و مواد معدنی را تأمین می‌کند.

۲. مقابله با چاقی با برنج قهوه‌ای

برنج قهوه‌ای ابزار بسیار مناسبی برای کنترل وزن در افرادی است که با چاقی مبارزه می‌کنند زیرا برعکس برنج سفید، جزو غلات کامل به حساب می‌آید. این برنج حاوی منگنز است که به سنتز چربی بدن کمک می‌کند. مطالعاتی که در این زمینه انجام شده، نشان داده است مصرف غلات کامل مانند برنج قهوه ای دارای اثرات مثبت بر روی بدن است؛ چون موجب کاهش شاخص توده‌ی بدن و چربی آن می‌شود. برنج قهوه‌ای به افزایش فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز که یکی از آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی است و همچنین به بالا رفتن سطح کلسترول خوب (HDL) در افراد چاق کمک می‌کند.

۳. آنتی‌اکسیدان بالا در برنج قهوه‌ای

برنج قهوه ای سرشار از آنتی‌اکسیدان‌های قوی است که به گونه‌ای گسترده از بدن در مقابل رادیکال‌های آزاد اکسیژن محافظت می‌کنند. این برنج دارای آنتی‌اکسیدان مهمی به نام سوپراکسید دیسموتاز است که سلول‌ها را از آسیب‌های ناشی از اکسیداسیون در روند تولید انرژی محافظت می‌کند. در مقایسه‌ای که بین برنج قهوه ای و سفید انجام شده است، مشخص شد که برنج قهوه ای اثر بهتری در برابر رادیکال‌های آزاد دارد و به پیشگیری از بیماری‌هایی که به واسطه‌ی اکسیداسیون عارض می‌شوند (مثل سکته‌ی قلبی) کمک می‌کند.

از خواص برنج قهوه‌ای، آنتی اکسیدان بالا و جلوگیری از سطان است

۴. جلوگیری از سرطان

برنج قهوه ای نقش مهمی را در پیشگیری از سرطان‌های مختلف مانند سرطان روده بزرگ، سرطان پستان و سرطان خون ایفا می‌کند. این تأثیرات مفید را می‌توان به وجود آنتی‌اکسیدان‌های قوی و فیبر بالا در این ماده‌ی غذایی نسبت داد. فیبر موجود در برنج قهوه ای توانایی این را دارد که به سموم مضر سرطان در بدن متصل شود، این امر مانع اتصال این سموم به دیواره‌های روده‌ بزرگ شده و باعث می‌شود توسط روده‌ها از بدن خارج شوند. تحقیقاتی که برای ارزیابی خواص برنج قهوه ای در زمینه‌ی جلوگیری یا کاهش سرعت توسعه سرطان انجام شده، نشان می‌دهد که سبوس برنج قهوه ای شامل فنل‌های ضروری مانند: تریسین، فرولیک اسید و کافئیک اسید است که در حال حاضر برنج سفید میزان بسیار کمی از این عناصر دارد.

۵. تنظیم فشار خون بدن

یکی از مواد مغذی که به میزان بسیار بالایی در برنج قهوه ای یافت می شود منیزیم است. از مهم ترین خواص منیزیم می‌توان به تنظیم فشار خون اشاره نمود. پزشکان به افرادی که به فشار خون مبتلا هستند توصیه می‌کنند که برنج قهوه‌ای را حتما در برنامه غذایی خود قرار دهند.

۶. پوکی استخوان

مقادیر بالای منیزیم و کلسیم موجود در برنج قهوه ای به تقویت استخوان ها کمک کرده و خطر ابتلا به پوکی استخوان را کاهش می‌دهد. دلیل اصلی وجود منیزیم و کلسیم در برنج قهوه‌ای، وجود سبوس بر روی برنج سفید است. این سبوس بسیار غنی بوده و دارای مواد مغزی زیادی است.

۷. فواید برنج قهوه ای برای پوست و مو

حتما شنیده‌اید و در نسخه‌ی پزشکان دیده‌اید که اغلب به استفاده از سبوس برنج برای تقویت پوست و مو تاکید زیادی داشته‌اند زیرا حاوی انواع ویتامین‌های گروه B است. همچنین مقادیر بالای پروتئین و سلنیوم موجود در برنج قهوه‌ای به حفظ الاستیسیته و کاهش التهاب پوست کمک کرده و با کاهش چین و چروک به جوان‌سازی پوست صورت کمک می‌کند. سبوس برنج حاوی املاح معدنی آهن، منگنز و ویتامین‌های A – E – B1 – B2 – B5 – B6 می‌باشد. ویتامین B5 موجود در آن موجب تحریک پیاز مو شده و از سفید شدن و ریزش مو جلوگیری می‌کند. ویتامین E آنتی اکسیدانی قوی است که ضمن حفظ رطوبت پوست از چروک شدن آن و پیری زودرس پیش گیری می‌کند.

حتی در برخی از تجویزهای ماسک‌ طبیعی بر روی صورت، دیده می‌شود که پزشکان توصیه می‌کنند که از ترکیب سبوس برنج به همراه ماست برای درست کردن ماسک صورت استفاده شود.

۸. سلامت قلب و عروق

برنج قهوه‌ای مقادیر زیادی سلنیم دارد که برای سلامت قلب مفید است. مصرف غلات کامل مانند برنج قهوه‌ای به کاهش انسداد عروق در نتیجه‌ی تجمع چربی‌ها کمک می‌کند. این عمل در کاهش خطر ابتلا به اختلالات قلبی مانند فشار خون بالا و بیماری‌های عروقی مؤثر است.